جزييات ”راه سبز اميد“ در گفت‌وگو با عليرضا بهشتي؛ ديده‌بان جامعه خواهيم بود

مشاور ارشد مير حسين موسوي از عضويت سيد محمد خاتمي و مهدي كروبي در شوراي مركزي تشكيلات ”راه سبز اميد خبر داد“ و گفت:راه سبز اميد قصد دارد ديده‌بان جامعه باشد.
علير ضا حسيني بهشتي در گفت وگو با خبرنگار ايلنا به تشريح جزيياتي از ”راه سيز اميد“،تشكيلاتي كه مير حسين موسوي قرار است آن را تاسيس كندپرداخت و در پاسخ به سوالي مبني بر اينكه چرا موسوي به فكر راه‌اندازي چنين مجموعه‌اي شده است،گفت:شرايطي كه در طي اين انتخابات پيش آمد يك شرايط خاصي است و به تعبير برخي از دوستان جامعه‌شناس گويا يك ملتي در جريان اين انتخابات دوباره متولد شد و طبيعي است كه به هر حال اين نيروهايي كه به ميدان آمدند و براي تحقق مطالبات به حق خود تلاش كردند نمي‌توان از آنها براي يك دوره كوتاه انتخابات انتظار داشت كه در ميدان باشند و از مشاركت آنها براي پيشبرد اهداف متصور استفاده نكرد.
وي با اشاره به تماسهاي مكرر شهروندان با دفتر مير حسين موسوي براي مشاركت در مسائل گوناگون گفت: با توجه به تخلفاتي كه در انتخابات رخ داد و در حالي كه دستگاه‌هاي مربوطه هم زير بار اين تخلفات نمي‌روند و راه‌حلي هم براي احقاق حقوق وجود ندارد بايد به فكر استيفاي حقوق مردم و تحقق مطالبات‌شان با توجه به اين نيروي عظيمي كه اغلب هم در ميان زبدگان، نخبگان و فرهيختگان جامعه وجود داشت بود به همين دليل بايد به يك نوع تشكيلات مي‌رسيديم.

ايرادات حزب و جبهه سياسي
فرزند شهيد بهشتي در پاسخ به سوالي مبني بر اينكه چرا موسوي با توجه به عضويت‌اش در حزب جمهوري اسلامي به فكر تاسيس حزب نيافتاد، گفت: چند نوع تشكل مي‌توانست مطرح شود كه يكي از آنها تشكيل يك حزب بود .آقاي موسوي قبلا تجربه عضويت در يك حزب را داشته‌اند ولي مساله اين بود كه با توجه به جايگاهي كه احزاب در ايران دارند و محدوديت‌هايي كه خود حزب به صورت طبيعي دارد و نيز امكاناتي كه لازم دارند آيا مي‌تواند يك ساختار مناسب براي اين نوع فعاليت‌ها باشد؟
وي ادامه داد:در اين خصوص بحث و گفت‌وگو زياد شد و به هر حال به اين نتيجه رسيديم كه شكل حزب نمي‌تواند خيلي مفيد و پايدار باشد بعد از آن صحبت يك جبهه بود .در جبهه هم به آن صورتي كه به طور سنتي در جامعه ما شناخته مي‌شود اين است كه احزاب و سازمان‌هاي گوناگون دور هم جمع بشوند و فعاليت داشته باشند. اين يك قدم به جلو در واقع مي‌توانست بهتر پاسخگوي نيازها باشد تا تشكيل يك حزب اما ايراداتي هم داشت.
بهشتي ادامه داد: احزاب سياسي در ايران با وجود تلاش‌ها و فعاليت‌هايي كه دارند و فعاليت‌هاي‌شان بايد ارزشمند ارزيابي شود با اين حال در اين كه بتوانند در ميان جامعه و در ميان اقشار مختلف رسوخ كنند و ريشه بدوانند جاي شك و ترديد دارد و معمولا برخي از اين احزاب آنچنان موفق نبودند كه دليل عدم موفقيت‌شان به نوع شكل‌گيري اين احزاب بر مي‌گردد.
وي با بيان اينكه اغلب احزاب، احزاب دولت ساخته‌اند و نه دولت‌زا و در ميان حلقه‌اي از نخبگان محصور است،اظهار داشت: مشكلات ديگري كه در درون احزاب است به شكل ساختار نظام سياسي بر مي‌گردد كه آنچنان جايي براي فعاليت احزاب باز نمي‌كند و همين مقدار قلمرويي كه احزاب براي فعاليت دارند به علت نوعي بدبيني و سوءظن كه نسبت به فعاليت احزاب سياسي دارد محدود مي‌شود و در همين محدوده قانوني خودشان هم امكان فعاليت ندارند.

سابقه تشكيل شبكه اجتماعي
استاد دانشگاه تربيت مدرس تصريح كرد: طي چند دهه اخير در بسياري از كشورها شكلي از كار گروهي تجربه شده كه در واقع نوعي شبكه‌سازي اجتماعي است البته در واقع بايد گفت در كشور ما هم در دوران ماه‌هاي پيش از انقلاب و هم در دوران مبارزه حتي از مشروطه به بعد نوعي شبكه‌سازي را تجربه كرديم و به اين معنا خيلي هم با آن بيگانه نيستيم اما اين تجربيات معمولا خيلي بادوام و سامان‌يافته نبوده است.
بهشتي با اشاره به اين شبكه اجتماعي،بخشي از شكل‌گيري آن را در جريان انتخابات دانست و گفت: آن چيزي كه اكنون شكل گرفته بخشي از آن به قبل و حين انتخابات برمي‌گردد كه افراد اين شبكه نوعي همبستگي با همديگر احساس مي‌كنند و ارتباط راحتي با هم برقرار مي‌كنند.
وي با اشاره به گسترش اين شبكه اجتماعي در فضاي مجازي،اظهار داشت شكل‌گيري اين شبكه بايد سامان و گسترش پيدا كند. اين چيزي است كه هدف شكل‌گيري راه سبز اميد است.

تفاوت حزب و شبكه اجتماعي
مشاور مير حسين موسوي به تفاوت شبكه اجتماعي و حزب اشاره كرد و گفت: در شبكه اجتماعي يك اهداف حداقلي متصور است برخلاف آنچه كه در حزب است و به اين خاطر مي‌توان فراگيري خيلي زيادي داشته باشد اين حداقل‌ها در بيانيه‌اي كه به زودي منتشر مي‌شود چارچوب‌هاي اصلي‌اش مشخص شده است. به عنوان مثال تحقق قانون اساسي و عملي كردن تمام ظرفيت‌هاي آن از جمله مواردي است كه در دستور كار اين شبكه اجتماعي قرار دارد.
وي در پاسخ به سوالي مبني بر اينكه منظور موسوي ازجلوگيري از تنازل قانون اساسي كه اخيرا در صحبت‌هاي خود آن را مطرح كرده بود چه مي‌باشد؟ گفت :منظور آقاي موسوي اين بود كه فقط يك بخش‌هاي خاصي از قانون اساسي در كشور عملي نشود و برخي فصول ديگر قانون اساسي مورد احترام قرار بگيرد و بگونه‌اي نباشد كه بسياري از بخش‌هاي ديگر آن كاملا ناديده گرفته بشود.
بهشتي يادآور شد:بخش مربوط به حقوق ملت بخش مهم قانون اساسي است كه متاسفانه ناديده گرفته شده است در حالي كه اين مردم زماني كه سال 58 به طرح قانون اساسي راي دادند به تمام فصول آن راي دادند و حق دارند اين مطالبه را داشته باشند كه همه آن اجرا بشود.
وي با بيان اينكه هيچ قانوني اساسي بشري نيست كه دچار تناقضاتي نباشد و اين بايد به تدريج اصلاح شود،گفت در اين انتخابات مساله قانون‌گرايي و مبارزه با قانون‌گريزي يكي از محورهاي اصلي و شعارهاي تبليغاتي‌اي بود كه گروه‌هاي مختلفي مطرح مي‌كردند و در اين خصوص همه احزاب، گروه‌ها، شخصيت‌ها و تشكل‌هاي مختلف متجدد يا سنتي مي‌توانند احساس همدلي و همراهي كنند به همين دليل هيچ مانعي ندارد كه احزاب و گروه‌هاي ديگري هم بتوانند وارد اين شبكه بشوند.
فرزند شهيد بهشتي در خصوص معناي شبكه اجتماعي نيز گفت: اگر بخواهيم تفسير خوب و روشني از شبكه داشته باشيم به اين معناست كه اجزاء تشكيل دهنده اين شبكه مانند دانه‌هاي تسبيحي هستند كه دانه‌هاي تسبيح هركدام براي خودش هويت مستقل دارند اما يك نخ تسبيحي است كه اينها را به هم وصل مي‌كند. آن اهداف و مطالبات حداقلي در واقع به منزله اين نخ تسبيح هستند.
وي همچنين در خصوص الزامات اين نهضت فراگير نيز گفت :وقتي يكسري ملاك و معيارهاي حداقلي تعيين بشود در واقع فراگيري‌اش هم را تضمين مي‌كند .هر كسي كه به هويت ايراني- اسلامي به عنوان يك سرمايه نگاه كند و يا اينكه هر كسي كه مساله انقلاب ايران را به عنوان يك حادثه‌اي كه متجلي خواست مردم ما بوده باور دارد و يا تعهد و پايبندي به قانون اساسي را به عنوان يك مبنا بپذير مي‌تواند وارد اين تشكيلات شود.
بهشتي خاطرنشان كرد: اين نهضت فراگير به اين معنا است كه در واقع مي‌توانند اقشار مختلف جامعه و تفكرات مختلف جامعه را در بر بگيرد و همچنين به لحاظ جغرافيايي محدوديتي ندارد و در سراسر ايران مي‌تواند شكل بگيرد چنانكه در طول انتخابات هم گام‌هاي اوليه شكل‌گيري نهضت فراگيري به طور طبيعي برداشته شد.

موسوي شخصاَ نام ”راه سبز اميد“ را برگزيد
وي در پاسخ به اين سوال كه چه كسي پيشنهاد نام ”راه سبز اميد“ را ارائه كرده است؟ گفت:اسامي مختلفي مطرح ولي شخص آقاي موسوي اين عنوان را پيشنهاد كردند و در بين عناويني كه پيشنهاد شد«راه سبز اميد» جامع‌تر به نظر مي‌رسيد از سوي ديگر مي‌خواستيم اين نام به گونه‌اي باشد كه تداعي حزب يا جبهه به معناي كلاسيك خود را ايجاد نكند و بتواند با نوع شبكه‌سازي اجتماعي تطبيق كند.
مشاور مير حسين موسوي در خصوص انتخاب رنگ سبز در عنوان اين تشكيلات نيز گفت:رنگ سبز هم نمادي ملي و هم مذهبي است و در طي اين انتخابات مردم رابطه خوبي با آن پيدا كردند و در همان مدت كوتاه توانست هويتي را براي خود كسب كند.
وي ادامه داد: دليل آوردن كلمه «اميد» هم اين است كه قرار بود، «دولت اميد» تشكل شود و از مردم هم مي‌خواهم علي‌رغم تمام مشكلات دچار ياس و سرخوردگي نشوند زيرا حوادثي كه پيش آمده، امكان ايجاد چنين فضايي را به وجود آورده و نوعي سرخوردگي، دل‌مردگي و نوميدي نسبت به حركت اصلاحي ايجاد شده است. اميدواريم اين تشكيلات كمك كند تا مردم هم‌چنان با نشاط ، پرشور و قانوني وارد فعاليت شوند.
بهشتي در بخش ديگري از اين گفت وگو به ساختار ”راه سبز اميد“ اشاره كرد و با بيان اينكه در اين شبكه اجتماعي شوراي مشورتي و كميته‌هاي مختلفي وجود دارد،اظهار داشت: كميته‌ها زير مجموعه شوراي مشورتي نيستند و كار خود را انجام مي‌دهند دبيرخانه‌اي هم شكل گرفته كه اركانش را كم‌كم سامان مي‌دهد.

مرامنامه به جاي اساسنامه
وي در پاسخ به سوالي مبني بر اينكه آيا اين تشكيلات اساسنامه هم دارد،گفت:اين تشكيلات اساسنامه رسمي كه نياز به ثبت رسمي داشته باشد ندارد ولي مرامنامه‌اي را تنظيم خواهيم كرد و تاكيد هم بر اين است كه از تعامل بخش‌هاي مختلف اين تشكل، مرامنامه شكل بگيرد.
بهشتي همچنين به مخالفت‌هايي كه احتمالا با راه اندازي اين شبكه اجتماعي در بخشي از حاكميت صورت خواهد گرفت اشاره كرد و گفت:ما مطمئنيم كه اين كار مخالفيني هم خواهد داشت. مخصوصا از سوي گروه‌هايي كه موافق فعاليت‌هاي مدني نيستند و طبيعي است كه اين مقاومت‌ها خواهد بود. ولي در روند توسعه سياسي هر كشور، اين مسائل هميشه بوده و به تدريج خيلي موارد جاي خود را باز مي‌كند و خيلي از بدفهمي‌هاو كج‌فهمي‌ها به تدريج برطرف مي‌شود و يا حداقل ما اميدواريم كه چنين اتفاقي بيافتد.
وي با بيان اينكه يكي از مزيت‌هاي شبكه اجتماعي اين است كه كارها از پايين به بالا صورت مي‌گيرد: در اين شبكه اجتماعي گروه‌هاي مختلف خود به خود شكل مي‌گيرند، همانطور كه چند مورد آن تشكيل شده است و ممكن است گروه كوچكي را هم براي تنظيم برنامه‌ها انتخاب كنند، ولي آن گروه بايد نماينده همه تفكرات باشد و طبيعي است كه آنچه مهم است اين است كه همه كميته‌ها بتوانند با اين گروه‌ها ارتباط دو سويه داشته باشند.
مشاور مير حسين موسوي افزود: ما خيلي از كارشناسان را داريم كه نظرات خوبي دارند و در حوزه تخصصي خودشان بهترين افرادي هستند كه مي‌توانند نظر دهند، مثلا دست‌اندركاران بنگاه‌هاي اقتصادي كه از آسيب‌ها، فرصت‌ها وتهديدهاي كار خبر دارند و نظرات آنها بسيار مفيد است. ما در جامعه هيچ سيستمي نداريم كه بتواند اين نظرات را جمع كند. طبيعي است كه اين نظرات مي‌تواند در اين كميته‌ها تجميع شده و سر و سامان يابد.

كميته‌هاي ”راه سبز اميد“ در حال شكل گيري است
وي با بيان اينكه كميته‌هاي ”راه سبز اميد“ در حال شكل گيري است در خصوص شوراي مركزي آن نيز گفت:شوراي مركزي كوچك خواهد بود و احتمالا از 5-6 نفر تشكيل مي‌شود كه آقايان خاتمي،‌كروبي از جمله آنها هستند.
بهشتي در خصوص شوراي مشورتي نيز گفت: شوراي مشورتي راه سبز اميد مجموعه بزرگتري از شوراي مركزي است كه حدود 30-40 نفر را شامل مي‌شود و به تدريج و به طور طبيعي بايد شكل گيرد و چيزي نيست كه از قبل تعيين شود. در واقع بايد از دل كميته‌ها افراد مناسب انتخاب شوند.
وي با بيان اينكه در اين شبكه، مطبوعات و رسانه‌ها هم جاي خود را دارند و همه دست به دست هم مي‌دهند تا اهداف مورد نظر را مورد بررسي قرار دهند،اظهار داشت:يك شوراي مركزي براي اين كار در نظر گرفته شده است كه متشكل از چهره‌هاي موثري خواهد بود همچنين يك شوراي مشورتي وجود خواهد داشت و كميته‌هاي ديده‌باني هم كار خود را انجام خواهندداد.
استاد دانشگاه تربيت مدرس با بيان اينكه تفاوت اين نوع تشكيلات با كار حزبي اين است كه بخش زيادي از تشكيل‌دهندگان اين كميته‌ها نيروهاي كيفي جامعه هستند، كه متخصصان و تحصيل‌كردگان را در برمي‌گيرند،گفت: البته اقشار ديگري هم در اين گروه‌ها حضور داشته و دارند و نكته مهم اينكه اگر اين‌ افراد متشكل شوند، هيچ حكومتي نمي‌تواند صداي آنها را ناديده بگيرد.

راه سبز اميد و ديده‌باني جامعه
وي با بيان اينكه به لحاظ عملي اين گروه مي‌تواند كارهاي موثري را انجام دهد كه مي‌توان آن را در «ديده‌باني» تعريف كرد،اظهار داشت:حكومت‌ها در غياب هرگونه ديده‌باني كار خودشان را انجام مي‌دهند و از سوي ديگر دستگاه‌هاي نظارتي درون نظام هم در برخي زمينه‌ها مي‌توانند اثرگذار باشند و در برخي زمينه‌هاي ديگر هم اثرگذاري‌شان اثرگذاري كم مي‌شود.
بهشتي در خصوص نحوه ديده‌باني تشكيلات راه سبز اميد نيز گفت: كار ديده‌باني اين است كه گروه‌ها مي‌توانند آنچه را در دولت به عنوان سياستگذاري‌ها شكل مي‌گيرد را نقد و بررسي ‌كنند و به اطلاع مردم برسانند. براي اين كار هم به بدنه كارشناسي در حوزه‌هاي مختلف نياز است تا در نهايت ضمن جمع‌بندي، آنها را براي مردم اطلاع‌رساني كنند.

پاسخ به مخالفان
وي با بيان اينكه نهادهاي مدني در راه سبز اميد نقش موثري ايفا مي‌كنند در خصوص سرمقاله يكي از روزنامه‌ها كه راه اندازي اين تشكيلات را الگو برداري از كشورهاي خارجي عنوان كرد نيز گفت:كساني كه قلم به دست دارند مطالبي را جسته و گريخته از اين طرف و آن طرف شنيده و آن را مطرح مي‌كنند مخصوصا در عرصه مطبوعات خيلي راحت مي‌شود اينگونه مطالب را منتقل كرد.
بهشتي علت اينگونه اظهارنظرها را ناشي از كج‌فهمي‌ها و ناآگاهي ‌دانست و گفت:ما اميدواريم با كارهايي كه پيش مي‌رود اين سوءظن‌ها برطرف شود ولي بخشي از اظهارنظرها از جانب افرادي است كه اساسا هر حركتي به جز آنچه خودشان مي‌پسندند را بر نمي‌تابند و در مقابلش مقاومت مي‌كنند.اينها افرادي هستند كه حاضر نيستند واقعيت تكثر در جامعه را بپذيرند، اينها افرادي هستند كه با استفاده از سياست‌ها همگن ‌سازانه مي‌خواهند واقعيت تعدد را ناديده بگيرند و همه را در غالب‌هاي مشخصي كه خودشان در نظر گرفتند شكل بدهند.
وي ادامه داد: غالبا هم اين افراد از واژه‌هاي مهندسي استفاده مي‌كنند و گمان مي‌كنند جامعه و افراد مثل مواد خاصي مي‌مانند كه به هر شكلي كه آنها بخواهند مي‌توانند شكل بدهند.
مشاور مير حسين موسوي در مورد ارتباط اتهام با بيگانگان نيز گفت:اينگونه مطالب كه در حد يك تهمت و افترا است را بارها مطرح كرده‌اند و نتيجه هم نداده است در حالي كه اين ديدگاهي كه آقايان دارند بيشتر مي‌توان به خودشان نسبت داده شود اينها اين مساله را درباره انقاب مخملي و انقلاب رنگي مطرح كردند و به تدريج در ميان قشرهاي زيادي از مردم حتي در بسياري از مسئولين معلوم شد كه اساسا اين اتهام برچسب‌هاي ناچسبي بيش نبود.
وي با بيان اينكه روشهاي اتهام‌زني به تدريج نخ‌نما مي‌شود،اظهار داشت: مردم ما آگاهتر از اين هستند كه زير بار اين مسائل بروند و اميدواريم اين افراد از خواب بيدار ‌شوند و مقداري روشن‌تر به مسائل نگاه‌ كنند اما اينكه هر چه قبلا در تاريخ تجربه شده است را بخواهيم نوعي گرته ‌برداري و مدل‌سازي از بيرون تصور كنيم ،به صلاح كشور نيست.
بهشتي با بيان اينكه جمهوري اسلامي هم قبلا تجربه نشده بود،گفت: جمهوريت اساسا يك الگويي نيست كه در كشور تجربه شده باشد و چيزي است كه ما از تجربيات بشري استفاده كرديم و مانعي هم ندارد. خود امام كه بنيان‌گذار اين جمهوري اسلامي است هيچ عيب وايرادي نديدند كه از اين مدل حكومتي استفاده كنند.
مشاور مير حسين موسوي در پايان تاكيد كرد: اينگونه تفكرات(توهم توطئه) متاسفانه در خط تحليل مسئولين ما رسوخ كرده و اين به خاطر اين است كه برخي مسئولين ما فاقد ظرفيت‌ها و توانايي‌هاي لازم براي تحليل شرايط هستند.